Vertrouwen komt te voet en gaat te paard
Lessen uit een langdurige vriendschap
Door Marleen Toxopeus
"Je mag het tegen niemand vertellen."
Deze ogenschijnlijk eenvoudige zin vormt vaak een cruciale test in vriendschappen. Het moment waarop iemand je iets toevertrouwt dat niemand anders mag weten, is een moment waarop je vriendschap werkelijk op de proef wordt gesteld.
In de tweede aflevering van Vitamine Vriendschap sprak ik met Antje, iemand die ik al meer dan 25 jaar tot mijn beste vrienden mag rekenen. Een gesprek dat voor mij persoonlijk misschien wel het spannendste was in deze podcast-serie, omdat ik zelf onderdeel ben van het verhaal.
Luister de aflevering met Antje
De vriendschapslandkaart van Antje
Antje beschrijft haar vriendschapslandkaart als rijk en gevarieerd. Met vriendinnen uit verschillende levensfasen: de studietijd, het ballet, werk en uitgaan. Als je haar zou vragen naar haar vriendschappen, zou ze zeggen dat ze "het geluk heeft dat ze heel veel langdurige vrienden heeft."
Maar niet iedereen krijgt dezelfde versie van Antje te zien. Ze vergelijkt haar vriendschappen met een ui:
- In de kern zit één vriendin die alles ziet en mag zien
- Daaromheen vijf dames waarbij ze "lacht met tandvlees en lelijk mag huilen, inclusief snot"
- En dan een bredere kring die de meer sociaal wenselijke versie van Antje krijgt
"Mezelf laten zien, nu ik ouder word, is dus wel een thema," vertelt ze. "Waarom ontken ik de rest dan?"
Een vraag die me aan het denken zet over mijn eigen vriendschapspatronen.
Het moment dat alles veranderde
De kern van ons gesprek draaide om een gebeurtenis die Antje nog steeds voelt. Op haar 24e of 25e verjaardag kwam een goede vriendin helemaal uit Drenthe naar Amsterdam om haar te feliciteren. In het toilet vertrouwde deze vriendin haar een groot geheim toe: ze was zwanger. Met de nadrukkelijke boodschap: "Je mag het tegen niemand vertellen."
Maar die avond deed Antje precies wat haar gevraagd was niet te doen. Ze vertelde het aan haar huisgenoot, ook een vriendin, met dezelfde woorden: "Je mag het tegen niemand vertellen." Het doorvertelspelletje was begonnen.
De volgende dag werd Antje gebeld door haar vriendin, woedend en diep gekwetst. Het nieuws was als een lopend vuurtje gegaan, en iedereen feliciteerde haar met haar zwangerschap.
"Ik stierf in die auto," herinnert Antje zich het telefoontje nog levendig. "Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Nou, deze ging in de Ferrari, hoor."
Vertrouwen herstellen: een langzaam proces
"Je kan niet sorry zeggen en verwachten dat het vertrouwen weer terug is," deelt Antje. Het kostte tijd, afstand en oprechte spijt om de relatie langzaam weer op te bouwen.
Dit moment vormde een keerpunt. Het was een harde maar waardevolle les: "Ik heb daarna nog een keer een vriendin gehad die echt een geheim vertelde. En dan voelde ik gewoon weer dat moment van die auto, van 'wat er ook gebeurt, ook al word ik gemarteld, ik vertel dit aan niemand'."
Hoogleraar levenslooppsychologie Nele Jacobs bevestigt in onze podcast: "Zonder vertrouwen kun je niet van vriendschap spreken." Het is de fundamentele voorwaarde om bij de ander jezelf te kunnen zijn.
De onverwachte winst van een crisis
Het mooie aan deze geschiedenis is dat de vriendschap niet alleen werd hersteld, maar zelfs verdiepte. Antje en haar vriendin hadden elkaar tot die tijd "een soort van verheerlijkt." De perfectie-filters vielen weg.
"Je accepteert dat het niet allemaal maar geweldig is," reflecteert Antje. "Je hoeft er geen filters meer tussen te plaatsen."
Nele Jacobs bevestigt dat dit vaker gebeurt: "Het is een mooie bodem. Na een conflict ga je de vriendschap nog meer waarderen omdat je weet dat het sterk is."
Het is precies deze vriendin die nu de kern van Antje's vriendschaps-ui vormt - degene die haar voor de volle 100% mag zien.
De kunst van het delen
Een ander inzicht dat Antje met me deelde, raakte me diep: "Ik heb me wel lang niet beseft dat door niet te delen... ik de ander ontneem om mijn vriendin te zijn."
Dit is een herkenbaar patroon. Vaak denken we dat we anderen beschermen door onze problemen voor onszelf te houden. "Ik denk vaak: waar ik nu mee zit, dat valt echt niet te vergelijken met waar jij nu mee zit, dus laat maar," vertelt Antje.
Maar door niet te delen, ontneem je je vrienden de mogelijkheid om er echt voor je te zijn. Je geeft hen geen kans om jou te steunen zoals jij hen zou steunen.
Als vriendinnengroep hebben we Antje hier ooit op aangesproken, en ze herinnert zich dat gesprek nog goed: "Dat het niet alleen oppervlakkig is, maar ook een soort niet-toelaten van de hulp van de ander. En dat je daarmee de ander ook niet echt een plezier doet."
Wat ik hiervan leerde
Dit gesprek met Antje herinnerde me aan de complexiteit en schoonheid van langdurige vriendschappen:
- Vertrouwen is fragiel én veerkrachtig: Het kan in een moment breken, maar met tijd, eerlijkheid en oprechte spijt ook weer opgebouwd worden.
- Échte vriendschap overleeft de lelijkheid: Juist door elkaars imperfecties te zien en te accepteren, worden vriendschappen dieper en echter.
- Delen is een geschenk aan beide kanten: Door je kwetsbaar op te stellen, geef je je vrienden de kans om er écht voor je te zijn.
- Vriendschap evolueert: Wat Antje nu in vriendschap zoekt (meer gezamenlijke avonturen, meer één-op-één tijd) verschilt van wat ze vroeger zocht.
Als ik terugdenk aan mijn 25-jarige vriendschap met Antje, besef ik dat het niet de perfecte momenten zijn die onze band hebben gevormd, maar juist de momenten van falen, herstellen, en samen verder groeien.
Antje is ook de maker van het artwork van de podcast cover
Het artwork van de podcast cover van de Vitamine Vriendschap Podcast is gemaakt door Antje. Bijzonder nietwaar. Twee vriendinnen die beiden op andere wijze vriendschap tot leven laten komen. Antje op een beeldende manier, ik met behulp van audio en samen voor deze podcast productie. Pure rijkdom deze samenwerking met mijn vriendin.
Jouw vriendschappen verdiepen
Heeft dit verhaal je aan het denken gezet over vertrouwen in jouw vriendschappen? Hoe ga jij om met geheimen die anderen je toevertrouwen? En durf je jezelf volledig te laten zien aan je vrienden?
Om je te helpen bij het verkennen van je eigen vriendschappen, heb ik 10 vragen om je vriendschap te verdiepen ontwikkeld. Een gratis download die je helpt om samen met een vriendin stil te staan bij jullie band.
En wil je het volledige gesprek met Antje beluisteren? Luister hier naar aflevering 2 van Vitamine Vriendschap.
Volgende week in aflevering 3: een gesprek met Hanneke over het maken van nieuwe vrienden om onbekende paden mee te bewandelen.
De Vitamine Vriendschap Podcast is mijn ode aan vriendschap - deze ondergewaardeerde vorm van liefde. Heb je gedachten, vragen of wil je jouw eigen vriendschapsverhaal delen? Laat het me weten via Instagram of mail.
